1
nedensellik...
bir rüya görmüştüm,
rüyamda birbirleriyle ilgisi ve âlâkası olmayan nesneler birbirlerinden etkileniyordu.
söz gelimi; yere düşen kuru bir yaprak, aynı anda, bambaşka bir yerde bir canlı meydana getiriyordu, ya da cam kırıklarının havada birleşerek şekil alması, başka bir yerde aynı anda bir kelebeğin kanatlarının kapanmasına sebep oluyordu.
uyandığımda bağımsız gibi gerçekleşen bu olaylar "mantıksız" ve saçma geldi, fakat bunun yanında çok şiirsel ve düşündürücüydü.
"neden mantıksız?" demek, aklıma gelen ilk soru oldu.
evet fiziksel anlamda baktığımızda ilgisiz gibi, lakin fiziğin kendisi ve matematiğin kendisi hali hazırda, kurallar bütünü değil mi?
fizik kurallarıyla ışığı yavaşlatıyoruz, atom altı parçacıkları keşfediyoruz, moleküllerden bileşik oluşturuyoruz.
şimdi bir daha düşünürsek;
evrenin kuralları ne kadar mantıklı?
kim, bir kuru yaprak düşüşünün, aslında başka bir yerde ve zamanda bir canlıyı meydana getiremeyeceğini veya bu iki olay arasında bir bağlantı olamayacağını iddia edebilir? sizce; iki H ve bir O molekülünden suyun meydana gelişi çok mu mantıklı ya da atom altı parçacıkların davranışları ?
artık biliyoruz ki evrenin ayrı iki ucundaki eş maddeler birbirlerinden etkileniyorlar, yani tüm eşsiz "zaman ve konumdaki maddesellik ve maddesizlik" birbiriyle bağlantılı.
neden?
bu soruyu şimdilik atlarsak...
anlıyoruz ki mantık aslında kurallardan ibaret,
mantık, olasılık, zaman, mekan,
neden-sonuç , etki-tepki,
hareketlilik ve hareketsizlik,
enerji ve enerjisizlik,
bunların tümü kurallardan ibaret!
dikkat edeceğiniz nokta; kuralsızlığı net bir şekilde hayal edemiyor oluşunuz olacaktır.
diyelim ki; evrenin bir noktası kurallı iken diğer bir noktası kuralsız...
bu da bir kural olacaktı, tamamen kuralsızlık ise muhtemelen:
hiçlik!
peki kurallar neden var edilir, veya neden konulur?
kurallar konulur çünkü bir amaca hizmet eder,
hiç bir kural orda öylece durmaz, bu gerçekten saçma olabilirdi.
kurallar oyundur, amaçtır, iştir, hatta niyettir.
kurallar bir rüyadır!
...ve rüyaları gören biri mutlaka vardır.
işin doğrusu; hiçbir rüya mantıksız değildir!
"rüyaların yapıldığı maddeden yapılmayız biz" -william shakespeare
Rüzgar L. Everest
